4/3/2015
Deniz tutkunları için tekneler önemli bir yere sahiptir. Deniz üzerinde satın aldıkları tekneler ya da kendilerinin inşa ettikleri tekneler ile zaman geçirmek son derece keyiflidir. Gelişen teknoloji ile birlikte tekne türleri de artmış ve tekne severlerin hizmetine sunulmuştur.
Tekne türlerini tam olarak ayırmak açıkçası çok da kolay değildir. Birçok farklı şekilde sınıflandırmak mümkündür. Tekne türlerini, kullanım amacına, imalat şekline ve malzemesine göre sınıflandırmak en uygun sınıflandırma biçimleridir.
Gövde yapılarına göre tekne türleri temelde ikiye ayrılır.
Tekne gövdeleri, suda kaymak (Planya - Planning) veya suyu yarmak (Deplasman - Displacement) amacına göre tasarlanırlar. Tekne, suda ilerleyebilmek için kendi kütlesine eşit miktarda su kütlesini iter. Yani, tekne ittiği suyla yer değiştirir. Bu kütle yer değişimine Deplasman (Displacement) denir.
Deplasman gövdeli tekneler suyu en iyi şekilde itmek ve bu amaç için en az güç kullanmak üzere tasarlanır. Yavaş hızlarıyla sınırlıdırlar. Kayıcı (Planya) tekneler ise süratlendikçe su yüzeyinde kaymayı hedeflerler. Bunu yapabilmek için güçlü bir motora ihtiyaçları vardır.
Düz veya V tabanlı gövdeler planya olarak hareket ederler. Yelkenli teknelerin pek çoğu ve yolcu gemileri suda sakin ve düzgün bir şekilde ilerlemek için suyu yarıcı (deplasman) özelliktedir. Jetskiler dahil pek çok küçük ve büyük motoryat, su üzerinde daha hızlı gidebilmek için kayıcı (planya) gövde yapıdadır.
|
Tekne Türü
|
Örnek
|
Avantajı
|
Dezavantajı
|
|
Düz Taban
|
Balık avı tekneleri
|
Sığ sularda kullanılabilir, hafiftir. Kolay taşınabilir ve kolay karaya çekilebilir.
|
Borda yüksekliği ve taşıma kapasitesi azdır. Sakin deniz ve göller için uygundur.
|
|
Yayvan V Taban
|
Küçük fiber tekneler, jetski
|
Normal hızlarda dengelidir. Düz tabanlı teknelere göre nispeten daha fazla taşıma kapasitesi vardır.
|
Düşük ve rölanti hızlarda kararsızdır.
|
|
Denin V Taban
|
Sürat tekneleri
|
Dengeli, kaba denizlere dayanıklıdır. Ustalık ister, alabora riski azdır.
|
Derin tasarım tekne ağırlığını arttırır. Daha büyük motor gücü gerektirir.
|
|
Yuvarlak taban
|
Yelkenli ve kano
|
Suyu kolay yarar ve sorunsuz bir sürüş sağlar
|
Alabora riski yüksektir.
|
|
Çoklu Gövde
|
Katamaran, trimaran, hydroplane
|
Normal hızda çok dengeli, kaba denizlerde çok ustalık ister. Geniş güverte alanı sağlar.
|
Dar alanlarda manevrası zordur. Sığ sularda kullanılabilir.
|
Tekneler dinlenme, eğlence, gezi veya yarış amaçlı kullanılmaktadır. Tekne tasarımında, özel istekler ve zorunlu istekler olarak iki farklı karakterde istekle karşılaşılır. Tekne yarışlarında usta yarışçıların kullandığı ve özel teknolojiler ile üretilmiş olan teknelere de, sürat teknesi denilmektedir. Özel istekler, tekne sahibinin tasarımcıdan istediği, yatta bulunması ve olması gereken özelliklerdir. Örneğin teknenin türü, hızı, motor tipi ve gücü, kullanılacak malzeme, taşıyacağı yolcu sayısı, kullanılacağı deniz vb. özelliklerdir. Diğer taraftan teknenin türüne ve kullanım amacına göre sahip olması gereken bir takım özellikler vardır.
Yelken veya motorlu sürat yarışlarına katılması amaçlanan teknelerden beklenen hızlı olmasıdır. Gezinti teknelerinden beklenen ise güvenli ve konforlu olmasıdır. Bunlar da sağlanması gereken temel zorunlu isteklerdir.
Tekne sahibinin isteklerinin göz önüne alındığı aşamada, gerek istek sahibinin kendi bilinciyle, gerekse tasarımcının yönlendirmesiyle istekler tanımlanır. Bundan sonra öngörülen isteklerin tutarlılığı, uygulanabilirliği ve maliyeti gibi faktörler tartışılarak, eleme yapılır. Böylelikle teknenin dizaynı, arması, genel yerleştirmesi, kısmen de olsa, formu ortaya çıkar.
Bu aşamanın sonunda hazırlanan ön tasarım üzerinde, istek sahibi ve tasarımcı arasında yapılacak görüşmeyle, başlangıçta tanımlanan ve listelenerek sıralanmış isteklerin, tasarımcı tarafından ne ölçüde iyi yorumlanıp sonuçlandırılmış olduğu saptanır. Hatta kimi zaman başlangıçtaki istekler ne derece iyi algılanıp tasarıma aktarılmış olursa olsun, çıkan sonuçlar istek sahibi tarafından beğenilmeyebilir. Bu durumda yapılacak değişiklikler yeniden belirlenerek, bu aşama çevrimi tekrarlanır.
İkinci aşamada ise tasarımcı, elinde tanımlanmış verileriyle ön tasarımı oluşturmuş ve belli bir hedefe yönelmiş olur. Bu aşamadan sonra tasarımın kendisini oluşturmak için yapılması gereken, fakat her tasarımcıya göre değişebilen, kural niteliği taşımayan bazı işlemler yapılmalıdır.
Yatvitrini.com